آبراهام مازلو در سال 1908 میلادی در نیویورک به دنیا آمد.او لیسانس، فوق لیسانس و دکترای خود را در روان شناسی تجربی گرفت و در مرکز علمی روان شناسی به کار و تحقیق مشغول شد.

مازلو معتقد است، مواردی مانند خلاقیت، ترس، مسئولیت، هم کاری ، رهبری، شجاعت، کنجکاوی، جسارت، عشق ورزی و … در همه ی انسان ها وجود دارد، اما شیوه ی تجربه ی او و انتخاب های که در طی زندگی دارد، تعیین کننده ی بروز هر کدام از این ویژگی هاست.

او معتقد است که به جای تحقیر و سرکوب لازم است که به کودکان امکان حرکت، تجربه انتخاب و بیان بدهیم. در این مسیر مازلو یک الگوی پنج مرحله ای را پیشنهاد می کند که به الگوی نیازهای رشدی معروف است.

مراحل رشد خودشکوفایی

نیازهای بدنی

مراقب کودک در اولین گام سعی می کند که به نیازهای بدنی کودک خود توجه کند. غذا، آب، هوای سالم، خواب و حتی حرکت از ابتدایی ترین و در عین حال قوی ترین نیازهای هر فرد است.

• به غذای کودکان نظم بدهید.
• خواب کودک را نیز جدی بگیرید.

نیاز به امنیت

همه ی کودکان در دوره ای از زندگی خود تلاش می کنند تا به شکل های مختلف امنیت را احساس کنند.

• کودک نباید در محیط پرخطر زندگی کند: به جای اینکه مرتب به کودک هشدار داد که چه کند و یا چه نکند، بهتر است فضا را برای کودکان امن کرد.
• کودکان زیر هفت سال همواره به امنیت های عاطفی نیازمندند.

• کودک نباید احساس کند که ممکن است دیگر غذا نداشته باشد، یا ممکن است جای خواب خود را از دست بدهد.
• کودک باید احساس کند که حامیان فراوانی دارد. یعنی کسانی هستند که از او در فرصت های مختلف حمایت می کنند.

نیاز به تعلق داشتن (نیاز به محبت و عشق)

کودکان نیاز دارند تا احساس کنند که مورد توجه و مهر و محبت فرد یا افرادی هستند.

نیاز به احترام

به حرف های کودک گوش دهید. به کودک حق انتخاب بدهید. در حضور دیگران آن ها را تحقیر نکنید.

نیاز به خودشکوفایی

مازلو معتقد است که خودشکوفایی واقعی در میانسالی انسان ها رخ می دهد، اما پایه و مقدمات این خودشکوفایی از دوران خردسالی شکل می گیرد.

کودک سالم در هر مرحله از رشد خود می تواند خودشکوفایی را تجربه کند، یعنی بتواند استعدادهای درونی خود را به طور کامل نشان بدهد.

• باید به کودک کمک کرد تا دیگران را با مجموعه ای از خوبی ها و بدی هایشان ببینند. انسان های پیرامون آن ها فقط خوب نیستند. هر فرد مجموعه ای از خوبی، بدی، توانایی، ضعف و یا کاستی است.
• کودک را در کارهای گروهی و حتی کارهایی که به نفع دیگران باشد هدایت کنید.
• نوع دوستی را به کودکان آموزش دهید: به کودکان کمک کنید تا از افتخارات، موفقیت ها و شادکامی های ملل دیگر خوشحال شوند.
• شادی را توسعه دهید: قرار نیست به بهای خندیدن، دیگران را ناراحت کنیم. با کودکان تمرین کنید که با هم بخندیم و از بودن در کنار هم لذت ببریم.

• کودکان را به کارهای خلاق تشویق کنید: با کودکان در زمینه ی قصه نویسی، نقاشی، نواختن، ساختن حجم های مختلف، سرودن شعر، کاشت انواع گیاه، ایجاد روابط جدید و … کار کنید.

مازلو معتقد است که مربیان باید فرصت هایی را به وجود بیاورند تا در مسیر پرورش کودک سالم، کودکان را باور کنند. باور کردن خود یعنی توجه به توانایی ها، استعداها و سهمی که هر یک از ما برای بهتر کردن دنیا داریم.

این مقاله را به کمک کتاب « الگوی کودک سالم » نشره قطره نوشتیم.

​